Vorige week hebben we in IJsselstein Koningsdag kunnen vieren, een traditie met kleedjes leggen in de binnenstad en het toosten op de Koning met oranjebitter. Voor mij kent Koningsdag een andere traditie, namelijk regelmatig de lucht afturen naar vliegende sikkelvormige silhouetten. Dit is namelijk de dag dat de eerste gierzwaluwen weer arriveren in Nederland.
Luchtacrobaten
Gierzwaluwen zijn echte luchtacrobaten, ze foerageren in de lucht, ze paren in de lucht en slapen in de lucht. Als homo sapiens kunnen wij daar alleen maar met bewondering over spreken. Voor het bouwen van een nest, het leggen van eieren en het grootbrengen van hun kroost, verlaten ze het luchtruim. En dit allemaal in circa 100 dagen tijd, want in augustus beginnen ze alweer aan hun tocht van 5.000 km naar hun overwinteringsgebied in Afrika.
In mijn woonwijk Achterveld heb ik de populatie gierzwaluwen aardig zien groeien, ze doen het goed in deze wijk. De woonwijk is nu meer dan 30 jaar oud en hier en daar vinden ze huizen met een scheve dakpan of een gat in de buitenmuur om er een nest te bouwen.
Als ze dan boven de wijk vliegen hoor ik het kenmerkende gierende geluid, dat geluid wordt nog eens versterkt als ze jongen hebben, die vliegen al schreeuwend en bedelend achter de ouders aan.
Ik ken deze momenten met name vanuit mijn vakanties in Zuid-Frankrijk, zittend op een terras, op een warme zomeravond met ondergaande zon en boven mij spectaculaire vluchten van tientallen gierende zwaluwen. Herinneringen die me altijd bij zullen blijven.
Als deze vogels de komende weken boven Nederland vliegen, zien ze een hard werkend volkje. Aan het werk om Nederland aardgasvrij te maken, windturbines te bouwen, zonnepalen aanleggen en gebouwen isoleren om energie te besparen. De oorlog in Oekraïne heeft nog eens bevestigd dat we dit niet snel genoeg kunnen doen.
Bij het isoleren van gebouwen schuilt een gevaar voor de gierzwaluw. Ze hebben hun nest in gebouwen, onder een dakgoot of dakpan, achter een regenpijp, of in een gat in de muur.
Broedplaatsen
Door het isoleren van spouwmuren en daken verdwijnen er mogelijk ook broedplaatsen van deze toch wel mysterieuze vogel. Het is daarom raadzaam altijd eerst even te kijken of het huis een broedplaats is van de gierzwaluw. Heeft u het vermoeden dat er gierzwaluwen broeden, vraag dan een plaatselijke vogelaar van de vogelwacht Utrecht of bel met Vogelbescherming Nederland, zij kunnen hierover adviseren. Misschien is het mogelijk dat er broedplekken beschikbaar blijven of kunnen er vervangende nestkasten opgehangen worden of speciale dakpannen geplaats worden. Er zijn diverse oplossingen, zonder dat het ten koste gaat van het isoleren.
Het isoleren van onze gebouwen moet natuurlijk gewoon doorgaan, maar wat zou het prachtig zijn als we daarbij ook rekening kunnen houden met onze gierzwaluwen. We zitten er dan ’s winters niet alleen warmpjes bij, maar kunnen zomers blijven genieten van spectaculaire vluchten gierende zwaluwen. En als ik dan in mijn tuin zit en de zwaluwen gieren over mij heen, heb ik weer even het gevoel op een Frans terras te zitten. Wie wil dat nu niet.
Deze column verscheen in ingekorte vorm in Zenderstreeknieuws.