De zomer komt er weer aan. Het is niet de vraag of, maar wanneer er weer een hittegolf komt. Het liefst hou je jouw huis lekker koel. Planten zijn kampioen hittebestrijders!
Planten houden gemakkelijk 85% van de hitte tegen, die jouw huis niet meer kan bereiken. Ook kunnen deze planten je veel geld besparen. Hoe doe je dat en welke planten heb je daar voor nodig?
Planten kunnen multitasken: ze weerkaatsen een deel van het zonlicht, ze verdampen water (dat verkoelt) en nemen zelf een deel van het zonlicht op om te groeien. Beplanting zorgt ervoor dat 85% minder warmte tegen je muur of dak wordt gestraald. Bomen in een bos houden zelfs 97% zonnestraling tegen. Onder de bladeren is het altijd een stuk koeler!
Hier zie je een meting van de temperatuur van een kale en bedekte muur. Op het moment van meten was de temperatuur buiten 29°C. De kale muur was al opgewarmd tot 54 graden. De muur met de klimplant was 34 graden. Dat betekent een reductie van warmte van bijna 85%!
Planten effectiever dan airco
Dankzij beplanting blijft je muur of dak tot wel 30 graden koeler! Een airco zou jaloers zijn op zo’n prestatie; die kan dat niet in z’n eentje nadoen. Sterker nog, de airco moet alle warmte eruit blijven werken die via een plat dak of kale muren naar binnen blijft stralen! Een dak of muur die tot 60 graden is opgewarmd, blijft nog de hele nacht warmer dan de temperatuur in je huis. Dat hindert afkoeling. Dankzij beplanting beginnen je dak en muur juist gelijk af te koelen na zonsondergang. Door eerst te beginnen met beplanting houd je de meeste warmte al buiten je huis. Hierdoor is de aanschaf van een dure airco misschien niet eens nodig.
Mocht je wel hem wel nodig hebben, dan verbruikt de airco 50 tot 75% minder stroom als je muren en dak bedekt zijn met planten. Zo heeft het Griekse ministerie van Financiën in 2008 in Athene het platte dak helemaal voorzien van beplanting. Uit studies bleek een jaar later het stroomverbruik van de airco op de bovenste verdieping met 50% gedaald1. Dat scheelt dus een heleboel dure elektriciteit.
Een plant die veel geld bespaart
Wie een airco regelmatig in de zomer gebruikt, zal ongeveer een aantal honderden kilowatturen aan stroom verbruiken. Laten we 500 kWh als voorbeeld nemen. Met de huidige hoge stroomprijs van 40 cent per kWh zou dit € 200,- aan stroom kosten. Beplanting op je dak of tegen je muur bespaart makkelijk de helft, wat dus € 100,- aan stroomkosten is gedurende één zomer. Een klimplant kost eenmalig gemiddeld € 15,-, dus dat noem je nog eens waar voor je geld!
Bovendien is een energieloze manier van koelen heel belangrijk. Het stroomnet raakt zo vol, dat veel zonne- of windparken er geen aansluiting op krijgen. Dat geldt niet voor de installatie van warmtepompen en airco’s: elk jaar worden hier meer van geïnstalleerd. Het risico op overbelasting van het stroomnet wordt groter.
Planten zijn in feite super airco’s zonder stekker. Ze zijn effectief in het tegenhouden van hitte, goedkoop in aanschaf en kosten geen stroom.
Welke planten koelen jouw huis?
Ten eerste sedum. Dit kun je op je dak (laten) leggen. Sedum zijn kleine vetplantjes die veel water opslaan. Zo zijn ze goed bestand tegen hitte en droogte. De sedum houdt water vast, waardoor overbelasting van het riool wordt voorkomen. Je dak blijft een stuk koeler in de zomer. Voor de doe-het-zelver kun je kant-en-klare sedumcassettes kopen bij Intratuin. Voor andere mogelijkheden kun je terecht bij → Sedum daken en inschrijven.
Ook de muur is een groot oppervlak en plek die tot wel 60 graden kan opwarmen. Hier gebruik je klimplanten. Ook die houden heel veel hitte tegen. Er zijn veel verschillende soorten klimplanten met soms zelfs verschillende eigenschappen waar je uit kunt kiezen. Hieronder een overzicht.
Tips geschikte klimplanten
Je hebt bij klimplanten de keuze uit verschillende soorten. Een zelfklimmende klimplant hecht zich aan de muur en groeit vanzelf omhoog, zoals klimop (hedera), wilde wingerd en trompetbloem. Wil je iets meer controle, dan kun je ook een rankende klimplant kiezen. Die heeft steun nodig om te groeien van bijvoorbeeld een kant-en-klaar klimrek of een zelfgebouwde constructie met welk materiaal dan ook. Zo bepaal jij voor een deel waar de plant mag groeien. Veel klimplanten kunnen wel 10 meter of hoger worden. Een soort die niet zo heel hoog groeit maakt het onderhoud makkelijker.
Rankende klimplanten:
• Passiebloem (passiflora). Een zonaanbidder. De hele zomer bloeit hij met blauwpaarse bloemen, waar passievruchten aan kunnen groeien. Dit zijn kleinere passiebloemen:
Passiflora 'Amethyst' (2 tot 4 m)
Passiflora 'Damsel's Delight' (3 tot 5 m)
• Blauwe regen (Wisteria) is ook een hele mooie. Ze geuren lekker in het voorjaar. Blauweregen houdt van zon, maar staat met de 'voeten' graag beschut. De naam is verwarrend want niet alle blauweregens bloeien blauw. En niet alle soorten worden zo hoog. Voorbeelden:
Wisteria brachybotrys 'Yokogama Fuji'. Blauw bloeiend, 5 tot 6 meter hoog.
Wisteria brachybotrys 'Kapitan Fuji'. Wit bloeiend. Tot circa 5 meter hoog.
• Bosrank (Clematis). De oorspronkelijke inheemse bosrank is de clematis vitabla. Deze groeit in het wild in Nederland met witte bloemen en kan 10 meter of hoger worden. In tuincentra heb je erg veel keuze in gekweekte clematissen in allerlei kleuren. De meeste die hier te koop zijn groeien niet zo snel en worden minder hoog (2 tot 5 meter). Mooie voorbeelden van kleinere soorten zijn:
Clematis 'The President'. Grote blauwpaarse bloemen. 3 tot 4 meter hoog.
Clematis 'Multi Blue'. Blauwe bloemen. 2 tot 4 meter.
Clematis 'Niobe'. Rode bloemen. Tot 4 meter.
Bosranken houden van schaduw op hun wortelstelsel, regelmatig vocht en zijn goed bestand tegen vorst.
• Kamperfoelie (Lonicera). Ook hier is een inheemse soort, de Lonicera periclymenum. Kamperfoelie bloeit in het voorjaar met heerlijk geurende bloemen. Sommige soorten nog sterker dan andere. Later komen hier bessen aan, die niet giftig zijn voor vogels. Tuincentra verkopen veel soorten kamperfoelies. Sommige kamperfoelies kunnen 10 meter hoog worden. Dit zijn een aantal kleinere soorten:
Lonicera henryi. Wordt 3 tot 4 meter hoog. Oranje bloemen. Houdt bladeren vast in de winter. Kan ook veel schaduw hebben.
Lonicera 'Copper Beauty'. Wordt circa 4 meter hoog. Paars-witte bloemen. Behoudt redelijk bladeren in de winter.
Lonicera japonica 'Red World'. Wordt tot 4 meter. Wit-bordeauxrode bloemen.
Lonicera japonica 'Hall's Prolific'. Wordt tot 4 meter. Met geel-witte bloemen.
Kamperfoelie is oorspronkelijk een bosplant. De wortels blijven graag koel. Hoe meer zon de plant krijgt, hoe meer bloemen er komen.
• De (Toscaanse) Jasmijn is ook een echte zonaanbidder. De meeste soorten komen oorspronkelijk uit Azië en zijn bestand tot ongeveer -10°C. De Trachelospermum asiaticum 'Pink Air' kan wat meer kou hebben en blijft (langer) groen in de winter. Deze bloeit en geurt de hele zomer en wordt niet hoger dan zo’n 4 meter.
• Druif. Ook een klimplant en gek op zon en warmte. Hij levert dan veel lekkere zoete vruchten. Kies een druif met of zonder pitten. De meeste druivenplanten worden niet hoger dan 4 tot 5 meter als je ze niet snoeit.
1 https://stringfixer.com/nl/Green_roofs